Ocena zabytku


Możesz ocenić:
Biecz (woj. małopolskie) - Pozostałości po zamkach: Góra Zamkowa i budynek szkoły (dawny Gród Starościński)

Ocena obecnej atrakcyjności obiektu
3 stars
Średnia ocena: 3.0 na 5. Głosów: 70

       
    
 
Ocena nastawienia do turystów na terenie obiektu
3 stars
Średnia ocena: 3.2 na 5. Głosów: 49

       
    
 


Opis i stan obecny


W historii Biecza - jednego z najstarszych miast polskich napotykamy na aż 4 obiekty zamkowe, z których tylko 1 zachował się w mocno przekształconej formie.
Pierwszy, gotycki zamek królewski znajdował się na wzgórzu Góra Zamkowa o wysokości 334 metrów npm przy drodze na Nowy Sącz. Jako mały przydatny został decyzją króla zburzony już w XV w. Archeolodzy dokładnie przebadali to miejsce i znaleziska znajdują się w muzeum w Bieczu, ale nie w głównej siedzibie - kamienicy z basztą, lecz w budynku błędnie zwanym Domem Kromera. Są tam m.in. zdjęcia od dawna zasypanych już murów. Zamek ten miał wymiary 42 x 20 m i posiadał basztę o średnicy 10 m od strony płn.-zach, wieżę bramną z wjazdem od zachodu oraz budynek mieszkalny na płd.-wsch. Na terenie przy zamku prawdopodobnie mieścił się dawny Biecz, odkryto bowiem wiele śladów wczesnośredniowiecznego osadnictwa. Na pewno znajdował się tu kościół pod wezwaniem św. Piotra, o którym wspomina dokument z XI w.
ozdoba
Stolica kraju
Na zamku w Bieczu bardzo często przebywali królowie Polski: Władysław Łokietek i Kazimierz Wielki, ten pierwszy myślał nawet nad okresowym przeniesieniem do tego miasta stolicy kraju.

Drugi obiekt istniejący równocześnie z pierwszym, choć nazywany już w średniowieczu "zamkiem", bardziej był obronnym dworem królewskim z wieżą na niewielkim wzgórzu (280 metrów npm) we wschodniej części miasta. Na jego miejscu wzniesiono nie istniejący już kościół oraz szpital dla ubogich św. Ducha. Mimo to, archeolodzy odkryli jego fundamenty przy Szpitalu św. Ducha, który przetrwał do dziś. Z murów tego zamku zbudowano w pobliżu budynek zwany dziś "Grodem" (a być może i sam szpital), który jest uznawany za czwarty zamek w Bieczu, bowiem posiadał bardzo grube i mocne mury oraz wieżę z blankami. Obecnie to budynek szkoły (gimnazjum nr 1).
Trzeci zamek znajdował poza miastem, w miejscu gdzie obecnie stoi kościół św. Anny (dawniej franciszkanów - reformatów), na wzniesieniu poza murami miejskimi od wschodu. Niewiele o nim wiadomo, a jego pozostałościami jest dziś tylko portal z symbolem Jagiellonów przeniesiony do budynku Szpitala św. Ducha.
Obecnie ciekawsze od "miejsc zamkowych" w Bieczu są jednak obwarowania miejskie. Z 14 okrągłych i kwadratowych wież dobrze zachowane są trzy na zachodzie miasta: wieża zwana Rajcowską, Radziecką lub Katowską, podobna wieża północno-zachodnia przy kolegiacie i wysoka kwadratowa wieża również przy tej świątyni, wykorzystywana jako dzwonnica. Są jeszcze 2 inne baszty, ale w stanie mocno zrujnowanym oraz resztki murów obwodowych z barbakanem. O potędze dawnego Biecza może świadczyć fakt, że od czasu powstania obwarowań do roku 1770 r. nikomu nie udało się go zdobyć.

Biecz na sztychu Hogenberga
Tak kiedyś wyglądał Biecz. Sztych Hogenberga z początku XVII w.


Powiększenie zamków
Powiększony prawy fragment powyższego sztychu z zaznaczonymi obiektami zamkowymi - Grodem Starościńskim z wieżą z blankami (czwarty zamek) i dworem królewskim poza miastem (trzeci zamek). Wygląd dworu na tej panoramie rozczarowuje. Nie widać żadnych umocnień, ani nawet położenia na wzgórzu. Ten obszar Biecza wydaje się być przedstawiony niezbyt wiernie.




Plany i rekonstrukcje


Plan Góry Zamkowej Beresia
Plan Góry Zamkowej w Bieczu wg U. Beresia

Zamek na obrazie Wiesława Fuska
Średniowieczny zamek królewski w Bieczu. Obraz Wiesława Fuska na podstawie rekonstrukcji J.Gumowskiego

Rekonstrukcja zamku bieckiego  Wagnera
Rekonstrukcja zamku bieckiego na Górze Zamkowej wg A. Wagnera

Plan  Góry Zamkowej
Plan sytuacyjny Góry Zamkowej w latach 60-tych XX wieku na rysunku A. Kunysza. 1 - szczyt góry, teren wykopalisk, 2 i 3 - budynki mieszkalne, 4 - wejście do lochów, 5 - tablica pamiątkowa, 6 - niższa partia wykopów

Dawny Biecz wg. A. Kunysza
Dawny Biecz z zaznaczonymi miejscami zamkowymi wg. A. Kunysza


Historia, wydarzenia


Przyjmuje się, że biecki zamek królewski budowano na miejscu wcześniejszego grodu (odnaleziono resztki spalonego wału i zakopaną w nim ceramikę) etapami już od XIII w. Na postawie badań archeologicznych ustalono, że warownia miała kształt prostokąta. Od północnego zachodu znajdowała się okrągła wieża o średnicy 10 m, a od północnego wschodu do warowni dostawiony był zewnętrzny budynek bramny. Od zachodu prowadził do niego zwodzony most. W okolicach wieży odkryto zgrubienie murów, co pozwala sądzić, iż była ona wraz z częścią murów obwodowych wybudowana najwcześniej - być może już w I połowie XIII w.

Biecz na litografii Auera
Litografia Karola Auera z widokiem Biecza z początku XIX wieku. Góra Zamkowa po lewej, bez śladu po pierwszym zamku

punktor 1306 r. - zamek w Bieczu był własnością biskupa Muskaty
punktor 1311 r. - Biecz stał się na stałe własnością królewską, kiedy to Władysław Łokietek zajął ziemie biskupa Muskaty. Wcześniej właścicielami miasta była księżna krakowska Kinga, a także na zmianę król polski, Węgrzy, Czesi i biskup Muskata. To w Bieczu właśnie w potwierdzono na piśmie zezwolenie na sprowadzenie Krzyżaków do Polski.
punktor 1348 r. - burgrabią bieckiego zamku był Mikołaj z Babic
punktor 1371 r. - na zamku przebywała królowa Węgier i Polski Elżbieta
punktor II poł. XIV w. - warownia należała prawdopodobnie do królowej
punktor 1388 r. - spłonął dwór królewski, czyli drugi zamek we wschodniej części miasta. Nie zachowały się niestety informacje kiedy go zbudowano, a mógł być nawet starszy od budowli na Górze Zamkowej.
punktor 1395 r. - królowa Jadwiga nakazała rozebrać spalony dwór, a na placu przy nim wzieść szpital dla ubogich
punktor 1399 r. - rozpoczął działać Szpital św. Ducha, który prztrwał do dziś. Może być zbudowany z murów drugiego zamku, a stoi na lub przy jego fundamentach
punktor 1401 r. - po śmierci Jadwigi w zamku bieckim król Władysław Jagiełło zaręczył się z Anną Cylejską
punktor 1439 r. - w zamku Władysław Warneńczyk spotkał się z królem węgierskim Albrechtem Habsburgiem, tutaj także zawarł układ z zakonem joannitów
punktor 01.08.1475 r. - na rozkaz król Kazimierza Jagiellończyka władze grodzkie ze starostą zostały przeniesione z pierwszego zamku do nowej siedziby. Król zarządził też rozbiórkę starego zamku. Można przypuszczać, iż warownia była w złym stanie i nie opłacało się jej naprawiać. Nie była też przystosowana na odparcie ataku z użyciem nowoczesnej broni, a w razie zagrożenia mogła być wykorzystana przez wroga do ostrzału miasta. Dlatego też nową siedzibą starostów bieckich został trzeci zamek, po wschodniej stronie miasta, również poza murami miejskimi. Wybudował go starosta Jakub z Dębna
punktor 1502 r. - istnieje dokument, iż Jakub Siekliński z żoną otrzymali zezwolenie na wykorzystanie kamienia z pierwszego zamku na budowę domu wójtowskiego. Tak powstał budynek z wieżą zwany Grodem Starościńskim, a wcześniej Wójtostwem, uznawany za czwarty zamek w Bieczu

Widok  Biecza wg  Kainki
Kolejny widok Biecza z Górą Zamkową, autor E. W. Kainko z 1843 r.

punktor 1641 r. - sejmik w Proszowicach podjął uchwałę o przeniesieniu z trzeciego zamku sądu grodzkiego i wszystkich akt do wspomnianego wyżej Grodu Starościńskiego. Hrabia Jan Wielopolski przekazał więc zamek zakonowi oo. Reformatów, którzy mieli walczyć z arianami, a także skarżyli się, że ich stara drewniana siedziba jest w złym stanie, narażona na ciągłe wylewy Ropy. Rok później na jego miejscu wybudowano istniejący do dziś kościół (obecnie kościół św Anny) i klasztor reformatów (franciszkanów). Pamiątkę po zamku - rzeźbiony w kamieniu orzeł jagielloński z datą 1487 wmurowano w Szpital św. Ducha.
punktor 1877 r. - odsłonięto zachowane w ziemi fundamenty i na ich podstawie naszkicowano pierwszą rekonstrukcję zamku na Górze Zamkowej
punktor 1958 r. - badania archeologiczne placu przy szpitalu św. Ducha doprowadziły do odkrycia fundamentów dwóru królewskiego wzmiankowanego w 1395 roku.
punktor 1961 r. - na Górze Zamkowej rozpoczęto prace archeologiczne.

Zdjęcie lidar
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu Góry Zamkowego w Bieczu. 1 - Szczyt Góry Zamkowej, 2 - droga, 3 - rzeka Ropa


Zdjęcie lidar 2
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu 3 pozostałych zamków w Bieczu. 1 - Gród Starościński, 2 - Szpital św. Ducha, 3 - klasztor reformatów, 4 - ciekawe wzniesienie wygladające na bastion, 5 - Ropa, 6 - główna ulica Biecza - Grodzka



Legendy i podania

Powrót na górę strony

Jedną z legendą związaną z Bieczem jest historia zbója Becza. Był on słynnym rozbójnikiem znanym w całej okolicy. W swojej kryjówce w Liwoczu miał podobno olbrzymie skarby zdobyte oczywiście napadami i rabunkiem. Pewnego razu wysłano przeciw niemu chorągiew rycerzy, którzy zdołali go pojmać i postawić pod sąd. Został skazany na śmierć, jednak udało mu się ubłagać zmianę wyroku, pod warunkiem że wybuduje miasto. Becz dotrzymał słowa, wybudował miasto nazwane swoim imieniem, a w nim kościół i zamek, całość zaś otoczył murem. Do niedawna w zabytkowej kamienicy w rynku mieściła się bardzo stylowo urządzona knajpa "U Becza" z pysznymi plackami po węgiersku. Dziś jest ona reaktywowana, ale w mocno zmienionej (na minus) formie, choć placki nadal są ponoć dobre i tanie.

Kościół św. Anny
Kościół św. Anny powstały z przebudowy trzeciego zamku
Źródło: Serwis www.biecz.powiat.gorlice.pl

Innym ciekawym podaniem jest legenda o zaśniętych rycerzach. Gdy w XV wieku zaczęły zmieniać się sposoby walki, weszła do użytku broń palna polscy rycerze wraz z całym rynsztunkiem i końmi zeszli do podziemi. Oczekują tam na nadejście właściwego dla nich czasu by na wezwanie znów stanąć obronie Biecza i całej ojczyzny Wśród rycerzy co pewien czas dokonywany jest przegląd uzbrojenia i gdy okaże się że potrzebna jest jakaś reperacja na powierzchnię wysyłany jest posłaniec, który znajduje uczciwego kowala i zaprowadza go do tajnej groty. Dokonuje on wszystkich niezbędnych napraw i podkuwa konie, w zamian za co otrzymuje od rycerzy wydawałoby się niewiele warte rzeczy, które jednak okazują się na zewnątrz bardzo cenne. I tak kowal z Biecza, który ostatnio został zaprowadzony do groty dostał kawałek żelaza, który na powierzchni okazał się kawałkiem złota. Żyje jeszcze ponoć kilku najstarszych bieczan, którzy widzieli jak w okolicy Góry Zamkowej rozsuwa się ziemia i ukazuje grota do kryjówki zaśniętych rycerzy.


Informacje praktyczne


ADRES I KONTAKT
punktorbrak

CZAS
punktor Oglądnięcie i wejście na Górę Zamkową trwa ok. 10 minut, znajduje się ona 5 minut drogi od Baszty Katowskiej. Jeśli chcemy zobaczyć wszystkie miejsca zamkowe i ciekawe fortyfikacje miejskie na piechotę, zajmie to ponad godzinę, bo znajdują się w rożnych częściach miasta. Samochodem można je oglądnąć znaczenie szybciej.

WSTĘP
punktor Na Górę Zamkową wolny. Do innych budynków zajętych przez instytucje miejskie wstęp może być utrudniony.



Rekonstrukcja lub stary widok zamku biecz
Szpital św. Ducha w okresie międzywojennym



Położenie i dojazd


Wschodnia część woj. małopolskiego. 55 km na wschód od Nowego Sącza. Zobacz na mapie.
Góra Zamkowa leży za Basztą Katowską przy drodze na Nowy Sącz. U jej podnóża umieszczono tablicę informacyjną, więc łatwo tam trafić. Zamek z XV stał na miejscu dzisiejszego Kościoła Reformatów. Znajduje się on poza starówką, przy drodze na Jasło. Gród Starościński i Szpital św. Ducha leżą obok siebie w centrum Biecza, przy bocznej uliczce w kierunku południowym.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Góra Zamkowa (1. zamek):
Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N49.72644227°, E21.24348257°
format DM (stopnie, minuty):   49° 43.5865362'N, 21° 14.6089542'E 
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   49° 43' 35.19''N, 21° 14' 36.54''E 

Dwór królewski - Szpital św. Ducha (2. zamek):
Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N49.7304764°, E21.2533025°
format DM (stopnie, minuty):   49° 43.828584'N, 21° 15.19815'E
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   49° 43' 49.72''N, 21° 15' 11.89''E 

Klasztor reformatów (3. zamek):
Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N49.7317856°, E21.2557133°
format DM (stopnie, minuty):   49° 43.907136'N, 21° 15.342798'E
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   49° 43' 54.43''N, 21° 15' 20.57''E 

Gród Starościński - szkoła (4. zamek):
Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N49.7301416°, E21.2526944°
format DM (stopnie, minuty):   49° 43.808496'N, 21° 15.161664'E
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   49° 43' 48.51''N, 21° 15' 09.70''E 



Bibliografia


punktor Gosztyła Marek, Proksa Michał - Zamki Polski południowo-wschodniej
punktor Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
punktor Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
punktor Moskal Krzysztof - "Zamki w dziejach Polski i Słowacji między Wisłą a Hornadem" tom 1 i 2
punktor Ślawska G. - Związki z Bieczem Królowej Jadwigi
punktor Marszałek Juliusz - Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach
punktor Kunysz Antoni - Grodziska w województwie rzeszowskim


Fotogaleria


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Biecz - Widok spod Góry Zamkowej (po lewej) Biecz - Tablica informacyjna pod Górą Zamkową Biecz - Góra Zamkowa Biecz - Na Górze Zamkowej Biecz - Na Górze Zamkowej Biecz - Widok na miasto z Góry Zamkowej. Widać baszty z dawnych obwarowań, biała wieża to ratusz Biecz - Wieża płn.-zach. z murem obwodowym Biecz - Baszta Katowska i mur obwodowy Biecz - Baszta Katowska z kamienicą Barianów-Rokickich

Zdjęcia wykonane: wiosną 2002 i 2005

Materiały wideo


Film przedstawiający model 3D miasta Biecza z ok. 1600 roku wykonany w programie Google SketchUp przez Tadeusza Bochnię



Noclegi


punktor Biecz - Pensjonat "Grodzka", ul. Świerczewskiego 35, tel. (018) 51 24 11 w.121
punktor Biecz - Schronisko PTSM, ul. Parkowa 1, tel. (018) 447 10 14, 447 18 29

Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych. Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!


oferta noclegowa 1       

Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Biecz       Autor:  z-pogranicza      Data:  2014-11-19 20:54:15
    Więcej o historii Biecza, kacie, zamkach i innych ciekawostkach można przeczytać na:  
    http://z-pogranicz­a.blogspot.com/p/bie­cz.html
  • Biecz - wizualizacja 3D z czasów świetności       Autor:  Gabriel      Data:  2014-03-06 23:10:51
    Zachęcam do przeczytania solidnego i ciekawego artykułu o Bieczu oraz obejrzenia fenomentalnych prezentacji 3D średniowiecznego Biecza. Fantastyczne!
    http://www.malopol­ska24.pl/index.php/2­014/03/biecz-histori­a-malowany/    
  • Biecz-wspomnienia z dziecinstwa       Autor:  Bernhard Strokosch      Data:  2013-08-27 13:13:44
    Jako maly chlopiec bywalem wraz z bratem i rodzicami w wakacje u Klary i Jana Salamon, rzeka Ropa szyb naftowy na gorze zamkowej Salamonowej,las, grzyby i przepiekne miasteczko, targ na rynku i mili ludzie zawsze milo wspominamy te czasy, pozdrawiam wszystkich Bieczan





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.