ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) | ||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Działoszyn (woj. łódzkie) - Szlachecki dwór obronny
Niegdyś obronna rezydencja szlachecka w Działoszynie leży w południowej części miasta, pośród łąk i terenów zalewowych Warty.
Budynek jest piętrowy o wymiarach 32 na 9.5 m i grubości ścian od 1,1 do 2 m. Do elewacji frontowej dostawiona jest przybudówka w formie ryzalitu (10 x 4 m) z 3 pomieszczeniami. Stąd prowadzą schody na piętro i do sklepionych kolebkowo piwnic. W elewacji ogrodowej (zachodniej) na piętrze widać balkon wsparty na 7 konsolach. Oryginalnie znajdował się tam wykusz, ale tylko na 3 konsolach, tak więc 4 są dobudowane współcześnie. Jeszcze do niedawna okna parteru zdobione były sgraffitami przedstawiającymi delfiny lecz dziś pozostało po nich tylko wspomnienie. Wnętrza od dawna są zamknięte i czekają na lepsze czasy (które wkrótce po mojej wizycie nadeszły, bo końcem sierpnia 2005 rozpoczęto prace remontowe). Ciekawą kwestią jest kto doprowadził do tak wielkiej dewastacji w ciągu 40 lat, bowiem remont i konserwację zameczku przeprowadzono w latach 60-tych XX wieku! Co do samych wnętrz to na parterze po prawej od wejścia znajdowały się izby mieszkalne, po lewej sala o charakterze reprezentacyjnym. Piętro nie zachowało dawnych podziałów i nie zostało należycie poznane, ale podobno mieściła się tam kaplica. Wewnątrz widać ślady po kominkach, resztki malowideł ściennych i dekoracji sklepień. Dawny wygląd całego założenia był zupełnie inny, ale niestety nie zachowały się żadne opisy ani widoki. Archeolodzy odnaleźli ślady co najmniej 4 dobudówek we wszystkich elewacjach. Wiadomo, że do ścian bocznych przylegały parterowe budynki. Od wschodu, czyli frontu znajdowała się niewielka wieża z klatka schodową prowadząca na piętro. Ryzalit w jej miejsce powstał dopiero w XVIII wieku. Budynki wolno stojące znajdowały się na pewno na południu, południowym wschodzie i północnym zachodzie. Prostopadle do elewacji ogrodowej (zachodniej), przy krawędzi wzgórza odkryto kamienne fundamenty o nieznanym pochodzeniu. Być może są to pozostałości narożnych baszt, których istnienie poświadcza miejscowa tradycja. Obecnie trudno też znaleźć ślady po niskich murach otaczających obiekt, widocznych na fotografiach z początku XX wieku. Po niespełna 3-letni remoncie prace zostały zakończone. Dwór obronny w Działoszynie wraz z otoczeniem wypiękniał i jest otwarty - mieści lokalne instytucje kultury oraz restaurację "Pałac smaku". Internauci informują jednak, że zdążyły już pojawić się pierwsze oznaki zniszczeń elewacji. Współczesne badania archeologiczne odmłodziły zabytek i obecnie wszystko wskazuje iż powstał dopiero w 2. połowie XVII stulecia. Nie potwierdzono starszych datowań obiektu. Nie znaleziono również gotyckich piwnic, ani średniowiecznych urn pod posadzką, które wspominało kilka XIX-wiecznych źródeł. Zdjęcie "zamku Działoszyn" ze zbiorów Instytutu Sztuki PAN z ok. 1890 roku. Widać tu jeszcze mur otaczający rezydencję oraz przylegające po bokach budynki Źródło: Materiały do dziejów rezydencji w Polsce tom 1, Wanda Puget, Warszawa 1990
Stary plan dworu w Działoszynie wg E. Budlewskiego i W. Jankowskiego z 1954 r. Piwnice, parter, piętro. Źródło: Materiały do dziejów rezydencji w Polsce tom 1, Wanda Puget, Warszawa 1990
Nowszy plan parteru, wykonany prawdopodobne podczas prac remontowych w 2005 roku. Żródło: Karta zabytku Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu dworu / zamku w Działoszynie. D - dwór, K - kopiec na wodzie, wskazywany jako miejsce po pierwotnym dworze obronnym
Dwór obronny w Działoszynie wzniósł prawdopodobnie kasztelan wieluński Andrzej Męciński z Kurozwęk po 1660 roku.
Ostatnie badania przeczą datowaniu obiektu na I połowę XVI wieku. Znajdujący się nad wejściem detal architektoniczny z wyrytą datą 1536 rok pochodzi raczej z jakiejś innej rezydencji, ponieważ nie stwierdzono w okolicy pałacu w Działoszynie śladów istnienia starszej budowli.
Wykluczono "podejrzany" kopiec na wodzie ok. 300 metrów na płd.-zach. od pałacu, ma którym rzekomo odnajdywano starą ceramikę.
Brak również dowodów pozwalających datować dwór na 1600 rok, jak jest to podawane w starszej literaturze.
Gdyby dwór powstał jednak wcześniej, fundację należałoby przypisać komuś z rodu Kobylańskich herbu Grzymała, którzy byli właścicielami Działoszyna od początku XVI wieku.
Zameczek posiadał cechy obronne do XVIII wieku, potem zostało przebudowany na pałac przez Stanisława Męcińskiego. Całość powiększono, upiększono wnętrza, założono też nowe ogrody. Budynki gospodarcze zostały usunięte z obronnego wzgórza i położone znacznie dalej od głównej siedziby. Wtedy też powstał ryzalit w miejsce wieżyczki w elewacji frontowej. Od 1804 roku nowymi właścicielami byli Myszkowscy, a później Wzdulscy. Jedynie ci pierwsi dokonali zmian w ryzalicie, przebito okrągłe okienka, zamurowane dwa boczne wejścia. W 2. połowie XIX wieku obiekt przechodził z rak do rąk drobnych posiadaczy, aż w końcu osiedlili się tu Żydzi. Nastąpiła wtedy zastraszająca dewastacja dawnej rezydencji, oto co wzmiankuje Słownik Geograficzny Ziem Królestwa Polskiego: "...budynki pałacowe [...] na szczątkach dawnego zamku, w których rozmieścili się izraelscy dziedzice z rodzinami swemi przedstawiają się w prawdziwie wstrętnej poniewierce, [...] całe piętro pustkami stoi, gdzieniegdzie zachowały się niezupełnie jeszcze odrapane freski. Park zdziczał". Podczas I wojny światowej zniszczeniu uległo część murów i dach. W latach 1957-1961 obiekt został odbudowywany z przeznaczeniem na szkołę zawodową i ośrodek kolonijny. W 1965 roku przejęło go Łódzkie Przedsiębiorstwo Instalacji Elektrycznych i utworzyło ośrodek wypoczynkowy. Potem, aż do w XXI wieku funkcjonował tu Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy. Od dłuższego czasu dwór Działoszyn stał jednak pusty, aż wreszcie w 2005 roku przystąpiono do jego kapitalnego remontu oraz rewitalizacji parku. Obecnie mieści Powiatowy Ośrodek Kultury, restaurację i Powiatową Bibliotekę Publiczną. Zdjęcie M. Walickiego po zniszczeniach I wojny światowej z 1934 r. (ze zbiorów Instytutu Sztuki PAN) Źródło: Materiały do dziejów rezydencji w Polsce tom 1, Wanda Puget, Warszawa 1990
ADRES I KONTAKT
Zespół Pałacowo - Parkowy - ul. Zamkowa 22, Działoszyn
tel. +48 43 843 00 00
(Powiatowy Ośrodek Kultury),
+48 43 843 00 15
(Biblioteka Publiczna)
CZAS Z centrum miasteczka do zamku idzie się ok. 5 minut. Oglądnięcie z zewnątrz i wewnątrz zajmuje ok. 25 minut. WSTĘP Wolny. Wnętrza dworu w Dzałoszynie otwarte są codziennie poza poniedziałkiem w godzinach: Powiatowy Ośrodek Kultury: wt. - 8:00-18:30, śr. - 8:00-18:30, czw.- 8:00-16:00, pt. - 8:00-16:00, sb. - 16:00-21:00, ndz. - 16:00-21:00, Powiatowa Biblioteka Publiczna: wt. - 8:00-16:00, śr. - 10:00-18:00, czw. - 8:00-16:00, pt. - 8:00-16:00, sb. - 8:00-16:00, ndz. nieczynne Zniszczony zabytek przed odbudową, zdjęcie z ok. 1954 r. Źródło: Materiały do dziejów rezydencji w Polsce tom 1, Wanda Puget, Warszawa 1990
Południowa część woj. łódzkiego. 45 km na zachód od Radomska, 27 km na południowy wschód od Wielunia. Zobacz na mapie.
Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N51.11354167°, E18.857775° format DM (stopnie, minuty): 51° 6.8125002'N, 18° 51.4665'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 51° 06' 48.75''N, 18° 51' 27.99''E wypożyczalnia samochodów kraków
Puget Wanda - Materiały do dziejów rezydencji w Polsce tom 1 Warszawa 1990
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Działoszyn - Hotel Malibu, Zalesiaki 14, tel. (043) 841 41 78 Działoszyn - Schronisko Młodzieżowe, ul. Buczka 2, tel. (043) 841 31 97
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
Powrót do strony startowej
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę