Zamek Przecław

Przecław
Renesansowy dwór obronny przebudowany w pałac





Ocena zabytku


Możesz ocenić:
Przecław (woj. podkarpackie) - Renesansowy szlachecki dwór obronny przebudowany w pałac

Ocena obecnej atrakcyjności obiektu
4.5 stars
Średnia ocena: 4.6 na 5. Głosów: 121

       
    
 
Ocena nastawienia do turystów na terenie obiektu
4.5 stars
Średnia ocena: 4.3 na 5. Głosów: 106

       
    
 


Opis i stan obecny


Dawna siedziba obronna
ozdoba
Gitarzysta
W zamku przecławskim znajdował się słynny obraz "Gitarzysta" Jean-Baptiste'a Greuze'a, o który od kilkunastu lat toczy się spór sądowy między Anną Potocką i Muzeum Narodowym w Warszawie. Najpierw sąd przyznał rację mieszkającej we Francji arystokratce i nakazał muzeum zwrot obrazu. Jednak sąd apelacyjny zmienił wyrok i uznał, że nie przedstawiła ona przekonujących dowodów na posiadanie praw do "Gitarzysty". Anna Potocka utrzymuje, że obraz należał do jej matki Jadwigi z Branickich Reyowej, która przywiozła go do Przecławia. Wcześniej otrzymała go w spadku od Ksawerego Branickiego.
we wsi Przecław stoi na wzgórzu nad doliną Wisłoki oraz potokiem o nazwie Słowik. Obiekt składa się z prostokątnego, piętrowego korpusu czyli najstarszej części rezydencji o długości 28 m oraz XIX-wiecznych dobudówek dostawianych przy okazji kolejnych przebudów. Od strony południowej znajdują się: taras, loggia z widokiem na park z wieloma zabytkowymi drzewami oraz niewielka okrągła baszta. Od północnej stoi czworoboczna piętrowa wieża. Mury budowli zwieńczone są gzymsem z ozdobnymi arkadami. Pod nimi widnieją herby właścicieli: Oksza, Habdank, Rogala, Trąby na elewacji frontowej i Oksza, Pobóg, Półkozic, Orzeł Polski na elewacji ogrodowej. O obronnym charakterze świadczy już tylko wciąż stroma skarpa na tyłach, dlatego zabytek traktować można raczej jako pałac. Po dawnych murach obwodowych oraz fosie nie ma śladu. Nie zachował się również żaden ślad po wcześniejszym drewnianym zameczku, który stał razem z rezydencją do czasów potopu szwedzkiego.
Początkowo sądzono, iż przecławska fortalicja była drewniana aż do lat 80-tych XVI wieku, gdy od Ligęzów przejęli ją Koniecpolscy i przebudowali na siedzibę murowaną. Jednakże badania wykazały, że już na początku tego stulecia Ligęzowie mieszkali w dworze założonym na planie prostokąta, wzniesionym z cegły gotyckiej na kamiennym fundamencie. Budowla była piętrowa, podzielona na 3 równej wielkości pomieszczenia. Koniecpolscy tylko przebudowali wnętrza oraz rozbudowali o renesansową loggię od północy, korytarz nad nią i kondygnację z attyką. W XIX wieku budowli nadano obecny wygląd pałacowy z wieżą, basztą, tarasem i loggią.
Dziś w zamku Przecław zobaczyć można kilka ciekawych i stylowo urządzonych komnat: Salę Mikołaja Reya z cytatami wielkiego poety na boazerii, Salę Muzyczną z obrazami z XIX i XX w., Salę Rycerską czyli balową, Salę Herbową z portretami wielkich poetów i herbami oraz bibliotekę. Część pomieszczeń przeznaczona jest na hotel, bowiem obiekt jest własnością prywatną.
Mimo że po remoncie zakończonym u schyłku lat 80-tych XX wieku zamkowi przywrócono dawny wygląd (z czasów po przebudowie na pałac w XIX w.) to elewacje wymagały już remontu na początku XXI w., a rozciągający się w dole park z zabytkowymi drzewami od lat wygląda marnie. Żadnych alejek czy ozdobnej roślinności. Schodząc tam wydeptaną ścieżką widzimy po prawej jakieś koszmarne baraki i szklarnie, które przecież w prosty sposób można zasłonić roślinnością.
Turyści muszą mieć odrobinę szczęście, aby oglądnąć pałac, bo często odbywają się tu wesela i inne imprezy, podczas których wstęp do środka jest zabroniony. Zdarza się też, że akurat nie ma przewodnika i trzeba zwiedzać zabytek samemu.
Aktualizacja W 2021 r. zamek został wystawiony na sprzedaż za kwotę 14 milionów 200 tys. zł. Nie wiadomo więc czy turyści są jeszcze oprowadzani.

ozdoba
Bogate wnętrza zamkowe
Jeszcze przez rokiem 1939 wnętrza pałacu w Przecławiu były bogato wyposażone w galerię obrazów, chińską porcelanę, lustra weneckie, kolekcję dawnej broni, wspaniałe meble, obszerną bibliotekę m.in. z rękopisami Mikołaja Reya oraz neogotyckie i eklektyczne dekoracje nawiązujące do humanistycznych tradycji epoki. Stropy zdobiły portrety Kochanowskiego, Frycza Modrzewskiego, Górnickiego, Orzechowskiego, popiersia sławnych ludzi renesansu i herby starych rodów. Niestety po wojnie z wyposażenia niewiele zostało, a to co ocalało wywieziono do Krakowa na Wawel.


Zdjęcie powojenne zamku
Zamek - pałac w Przecławiu w latach 50-tych lub 60-tych XX wieku. Widać inne zwieńczenie wieży po zniszczeniach wojennych.




Zamek w okresie międzywojennym
Przecław. Pałac hrabiów Reyów w okresie międzywojennym. Archiwum Ilustrowanego Kuriera Codziennego



Plany i rekonstrukcje


Plan Przecławia
Plan Przecławia z zaznaczonym zamkiem
Źródło: Zamek w Przecławiu, Jerzy Żurawski, Wydawnictwo Artystyczno Graficzne, Kraków


Plan parteru
Plan parteru zamku - pałacu przecławskiego obecnie
Źródło: Zamek w Przecławiu, Jerzy Żurawski, Wydawnictwo Artystyczno Graficzne, Kraków


Przecław w XVI w.
Plan zamku w końcu XVI wieku, po przebudowie przez Koniecpolskich (po lewej) oraz plan najstarszego założenia murowanego Ligęzów z początku XVI w. (po prawej)

Mapa Przecławia z XVIII w.
Austriacka mapa z XVIII stulecia. Przedstawia Przecław pod władaniem Reyów, w czasie pewnej luki informacyjnej - trudno jest dotrzeć do opisów rezydencji po potopie szwedzkim do początków XIX w. A jej wygląd na mapie jest zadziwiający. Czteroskrzydłowa lub trójskrzydłowa z murem od strony zachodniej i wewnętrznym dziedzińcem(!?). Od zachodu widać 2 okazałe oficyny i jeszcze jedna stoi w ogrodach.

Mapa z XIX w.
Mapa z XIX wieku. Zamek z oficyną od północnego zachodu, tak jak obecnie.


Historia, wydarzenia

Powrót na górę strony

Początki warownej drewnianej siedziby w Przecławiu możnego rodu Ligęzów herbu Półkozic sięgają przynajmniej połowy XV wieku. Murowany dwór obronny w jej pobliżu wzniósł albo Stanisław, albo jego syn Mikołaj Ligęza w 2. dekadzie XVI wieku. Na Mikołaja jako fundatora może wskazywać fakt, iż posiadał on syna Przecława, być może nazwanego na część nowej siedziby rodowej. Stara siedziba wciąż stała i była traktowana jako zameczek myśliwski jeszcze w XVII stuleciu.
ozdoba
Miś
W XIX wieku na dworze austriackim Przecław znany był z pewnego zabawnego zdarzenia. Pewnego dnia, Kajetana Reya w Przecławiu odwiedził wysokiej rangi austriacki urzędnik państwowy, któremu przygotowano nocleg w zamku na piętrze. W nocy po drewnianych schodach galeryjki, zakradł się do niego mieszkający w parku, zaprzyjaźniony niedźwiadek Reyów. Gdy zobaczył go gość, wystraszony przez całą noc udawał martwego! Fatalnie odbiło się to na jego zdrowiu. Ciężko rozchorowany i wielce urażony opuścił zamek. Sam Kajetan Rey zginął z pojedynku z ojcem Zygmunta Krasińskiego.

punktor1536 r. - pierwsza wzmianka w dokumentach o "castrum" w Przecławiu. Była to budowla z cegły gotyckiej na kamiennym fundamencie o 2 kondygnacjach i piwnicach.
punktorpo 1560 r. - panem dóbr przecławskich był Stefan Ligęza, ale nie przebywał on zbyt często na zamku. W jego imieniu zarząd nad majątkiem sprawował Piotr Kluczkowski
punktor 1578 r. - siedziba Ligęzów przeszła w ręce starosty połanieckiego Andrzeja Koniecpolskiego herbu Pobóg. Otrzymał ją w posagu od swojej małżonki Anny z Ligęzów. Koniecpolski przybudował kasztel w rezydencję renesansową. Przypominał on główny korpus obecnego pałacu. Dwór został rozbudowany od północy o trójprzęsłową loggię z biegnącym nad nią na pierwszym piętrze korytarzykiem i kondygnację z attyką. Piwnice i komnaty parteru otrzymały nowe sklepienia.
punktor 1654 - właściciel Przecławia, Achacy Koniecpolski za bigamię został skazany na banicję. Miasto z obronnym dworem sprzedał Tarnowskim herbu Leliwa
punktor 1655 r. - podczas "potopu" Szwedzi spustoszyli siedzibę i spalili drewniany zameczek myśliwski
punktor 1667 r. - kolejnym właścicielem został Władysław Rey herbu Oksza, wojewoda lubelski, bliski krewny poety Mikołaja z Nagłowic. Reyowie byli w posiadaniu Przecławia aż do roku 1944. Władysław rozpoczął odbudowę zamku, planował też powierzyć prace Tylmanowi z Gameren, architektowi m.in. rodu Lubomirskich. W planach była przebudowa w rezydencję bastionową typu palazzo in fortezza, ale z zamiarów tych nic jednak nie wyszło
punktor Lata 1808-1810 - po pożarze Kajetan Rey przebudował siedzibę na pałac w stylu neogotyckim. Postawiono alkierz (narożna dobudówka), wykonano portale na piętrze, usunięto attykę. Pałac przecławski przeżywał okres świetności, często pojawiali się dostojni goście, nad potokiem pełnym ryb postawiono 12 domków, w znacznie powiększonym parku spotykało się sarny

Zamek na litografii z XIX w
Zamek Przecław od strony parku na litografii M.B. Stęczyńskiego z połowy XIX w.

ozdoba
Turystyka
Przecławski zamek - pałac był drugą po Puławach rezydencją przekształconą na muzeum i udostępnioną do zwiedzania w XIX wieku, a jego właściciel hr. Mieczysław Rey został pierwszym prezesem Towarzystwa Tatrzańskiego - najstarszej organizacji turystycznej w środkowej Europie.

punktor Lata 1876-1880 - kolejna rozbudowa pałacu. Mieczysław Rey zlecił ją Józefowi Pokutyńskiemu. Powstała wtedy po stronie południowej okrągła baszta, drugi alkierz i loggia na piętrze, podwyższono wieżę i upiększono wnętrza
punktor I i II wojna św. - bardzo cenne wnętrza rezydencji zostały obrabowane
punktor 1946 r. - w pałacu wybuchł pożar. Reyowie już wcześniej wyemigrowali do Francji
punktor 1967 r. - zabytek został uszkodzony przez kolejny pożar
punktor 1970 r. - WSK Mielec przejął zniszczoną budowlę
punktor 1975 r. - m.in. dzięki temu zakładowi rozpoczęto prace restauracyjne, kontynuowane do roku 1988
punktor pocz. XXI w. - po upadku Zakładu Lotniczego, pałac w Przecławiu przejął syndyk masy upadłościowej
punktor 2004 r. - cały kompleks pałacowo-parkowy został zakupiony przez polską firmę MELEX. Staraniem nowych właścicieli Doroty i Andrzeja Tyszkiewiczów, gmach pałacu poddano renowacji
punktor 2007 r. - po remoncie, w obiekcie otwarto Międzynarodowe Centrum Konferencyjne. Dla turystów nadal funkcjonuje tu muzeum i hotel
punktor 2021 r. - zamek został wystawiony na sprzedaż

ozdoba
Awaryjne lądowanie
Pewnego dnia w 1. połowie XX wieku, na zamkowym dziedzińcu awaryjnie lądowali słynni piloci - Żwirko i Wigura. Reyowie z wielkimi honorami ugościli niespodziewanych gości przez dwa dni aż jego służba zreperowała samolot. Piloci twierdzili później, że na niezamieszkałym piętrze słyszeli grający fortepian. Podobno grał na nim duch zmarłej córki hr. Mieczysława Reya - Marii.


rycina
Powojenne zdjęcie z albumu rodzinnego Anny Skoniecznej


Informacje praktyczne


ADRES I KONTAKT
punktorZamek - ul. Podzamcze 8, Przecław

CZAS
punktor Oglądnięcie z zewnątrz i zwiedzanie trwa ok. 50 minut.

WSTĘP
punktor O ile nic się nie zmieniło, zwiedzanie zamku Przecław z przewodnikiem odbywa się w sezonie w dni robocze od poniedziałku do piątku godz. od 9.00 do 17.00 (o pełnej godzinie) oraz niedziela 12.00-19.00. Po sezonie tylko w dni powszednie w godz. 8:00-15:00. Ceny biletów: normalny - 20,00 PLN, ulgowy - 10,00 PLN.

Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zamku/dworu:
Zamek w Przecławiu


Zdjęcie lidar Przecławia
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu zamkowego i okolicy w Przecławiu. A - zamek, B - ogrody, C - kościół, D - oficyna



Położenie i dojazd


Zachodnia część woj. podkarpackiego, 13 km na południe od Mielca. Zobacz na mapie.
Do zamku prowadzi droga koło sklepu w dół a potem w lewo. Można zaparkować tuż przy zamku.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N50.1915334298°, E21.4802080344°
format DM (stopnie, minuty):   50° 11.492005788'N, 21° 28.812482064'E 
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   50° 11' 29.52''N, 21° 28' 48.75''E 



Bibliografia



punktor Frazik Józef - Zamki i budownictwo obronne ziemi rzeszowskiej
punktor Gosztyła Marek, Proksa Michał - Zamki Polski południowo-wschodniej
punktor Jurasz Tomasz - Znane i nieznane. Zamki, pałace, kościoły Polski południowo-wschodniej
punktor Malczewska Joanna - Miasta w dolnym biegu Wisłoki

Przedwojenne zdjęcia zamku
Przedwojenne zdjęcia wnętrz rezydencji Reyów, archiwum Ilustrowanego Kuriera Codziennego



Fotogaleria


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Przecław - Widok z drogi dojazdowej Przecław - Zamek od frontu Przecław - Zamek od frontu Przecław - Widok od północy  na wieżę Przecław - Elewacja od strony parku Przecław - Wieża Przecław - Drewniany ludek pod zamkiem Przecław - Fosa Przecław - Widok na park Przecław - Widok z tarasu z wieżyczką Przecław - Zamek Przecław Przecław - Sala Mikołaja Reya Przecław - Sala Mikołaja Reya Przecław - Wnętrza zamku Przecław - Wnętrza zamku Przecław - Wnętrza zamku Przecław - Wnętrza zamku Przecław - Wnętrza zamku Przecław - Wnętrza zamku Przecław - Wnętrza zamku
Zdjęcia wykonane: wiosną 2010


Materiały wideo


Zamek Przecław Dron 4K 2019



Noclegi


punktor Przecław - Zamek, tel. (017) 774 70 64
punktor Mielec - Hotel Polski, ul. Biernackiego 12, tel. (017) 788 86 66
punktor Mielec - Hotel Iskierka, ul. Wojska Polskiego 3, tel. (017) 788 16 96

Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych. Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!


oferta noclegowa 1       

Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Zamek po remoncie       Autor:  Mateusz      Data:  2016-06-16 15:33:08
    Zamek jest w dobrych rękach. Byłem tam dzisiaj i patrząc na zdjęcia, które są na stronie można stwierdzić, że właściciele wydali sporo pieniędzy na delikatny remont. Zamek z zewnątrz jak i wewnątrz wygląda bardzo ładnie. Mimo tego, że byliśmy tylko we dwójke to nie było żadnych problemów z wejściem na zamek ( mimo, że jest to posesja prywatna ), mieliśmy przewodnika, który nam wszystko opowiedział i nie ma ustalonej ceny za wejście tylko wolne datki.
  • Re: Książka o Reyach       Autor:  jm      Data:  2013-09-10 14:23:28
    I kolejne dzieło, tym razem wspomnienia Anny Rey
    http://histmag.org­/Anna-Rey-Konstantow­a-Potocka-Przez-gory­-doliny-6292
  • stan aktualny na kwiecień 2012       Autor:  andre      Data:  2012-04-30 15:25:02
    Warto przyjechać i zobaczyć. Byliśmy w sobote i z przewodnikiem żadnego problemu nie było. Cena biletu 7zł i podobno ma podrożeć. W restauracji można zjeść choć menu jest dość skąpe. Przewodnik bardzo przyjemny i straszna gaduła. Nastawiałem się na zwiedzanie około 20min a trwało 60min. Rewelacji w środku nie ma ale jak się już jest na miejscu to grzechem by było nie wejść. Z racji tego że w 90% eksponaty to kopie i repliki można wszędzie siadać do woli jak kto chce. Na zdjęciach nie widać czy kszesło ma 300 czy 3 lata :)





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.