ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) | ||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Dobczyce (woj. małopolskie) - Średniowieczny zamek królewski
Zamek dobczycki leży na skalistym wzgórzu nad Rabą, w zachodniej części miasta. Podobnie jak w Niedzicy i Czorsztynie niedaleko zamku zbudowano zaporę, postał wielki zbiornik wodny (Jezioro Dobczyckie), co zmieniło wygląd jego otoczenia. Do dzisiaj na całym obszarze dawnej warowni przetrwały niezbyt wysokie mury, które w zimie praktycznie całkowicie giną pod śniegiem. Założenie składało się z zamku górnego w kształcie trójkąta i dolnego. Pierwotne wejście prowadziło od południa do zamku górnego, a dawna brama została w XVII w. zamieniona na kaplicę. Do dzisiaj widać tam otwór wejściowy. Obecna brama do zamku dolnego prowadzi od północnego wschodu przez drewniany most (kiedyś zwodzony) ponad wykutą w skale fosą, która oddzielała miasto (tzw. Stare Miasto, czyli pierwotne Dobczyce) od zamku. W okresie świetności obiekt posiadał w sumie ponad 70 sal i 3 wieże: bramną z zegarami, wysoką cylindryczną o średnicy 9 m w środku założenia oraz narożną w południowo zachodnim skrzydle (początkowo umiejscawiano ją koło kaplicy). Pomieszczenia mieszkalne znajdowały się zarówno na zamku górnym jak i dolnym. Musiały się one wspaniale prezentować, co można wywnioskować na podstawie odnalezionych ozdobnych elementów kamieniarskich oraz kafli. Wyeksponowana dziś studnia zamkowa (odkryta przypadkiem w 1981 r.) o głębokości 8 metrów, była prawdopodobnie cysterną zbierająca deszczówkę, mogła też służyć jako spiżarnia i lodówka, bo wysokie położenie zamku raczej wyklucza obecność w niej wody. Słowa uznania należą się właścicielom obiektu - PTTK, za to jak znakomicie potrafił przystosować dla potrzeb turystów ruinę, która jeszcze kilkadziesiąt lat temu, poza jednym wyższym fragmentem, była praktycznie pod powierzchnią ziemi. Mury częściowo przykryto dachami i utworzono kilka komnat muzealnych. Surowe kamienne ściany są dobrym tłem dla wystaw, których jest całkiem sporo i to różnorodnych. Jedna z sal poświęcona jest Władysławowi Kowalskiemu z PTTK, który stworzył tutejsze muzeum i był jego kustoszem. W Sali Historycznej prezentowane są pamiątki z dziejów Dobczyc oraz makieta warowni. Sala Pamięci Narodowej upamiętnia walkę i ofiary mieszkańców Ziemi Dobczyckiej podczas obu wojen światowych. Sala Hutnicza pokazuje jak ogrzewane był zamki, stoi tu piec grzewczy i kaflowy, a wystawy pokazują dawne uzbrojenie i naczynia liturgiczne z kaplicy zamkowej. Sama kaplica jest tuż obok i pełni chyba nadal swoje funkcje. W Sali Kominkowej umieszczono przedmioty wykopane na terenie zamku i Starego Miasta, niektóre niewiarygodnie stare. W podziemiach zaś urządzono salę tortur (dość kiczowatą). Na zewnątrz mamy wspaniały punkt widokowy na Jezioro Dobczyckie i zaporę. Zwiedzając zamek warto też obejrzeć 4 pobliskie obiekty: skansen, kościół pw. Jana Chrzciciela zbudowany z murów zamkowych, lipę Marysieńkę oraz resztki fortyfikacji miejskich z bramą. Skansen to kilka chat przy samym zamku, obowiązuje na niego ten sam bilet. Budynki posiadają efekty audio, ekran z filmem, jest więc całkiem nowoczesny. Kościół to kolejny sąsiedni budynek, a lipa Marysieńka zasadzona na pamiątkę zwycięstwa króla Jana III Sobieskiego pod Wiedniem rośnie tuż przy nim. Znajduje się na niej figura Matki Boskiej. Mury miejskie leżą kawałek dalej. Dawne Dobczyce położone był bowiem na tym samym wzgórzu co zamek i dopiero w II połowie XVIII wieku z braku miejsca na rozbudowę przeniesiono je do doliny Raby. Obecnie mury udostępniono do zwiedzania i są ciekawym punktem widokowym. W 2022 roku połączono je z zamkiem nową ścieżką widokową. Widok dawnych Dobczyc (Starego Miasta) w rekonstrukcji 3D autorstwa Tadeusza Bochni
Pocztówka ze wzgórzem zamkowym w Dobczycach z 1915 roku
Plan zamku Dobczyce. 1 - zamek dolny, 2 - zamek górny, a - sala hutnicza z piecem dymarkowym, b - sala historyczna z ekspozycją poświęconą dziejom zamku. c - kaplica, d - przedsionek z herbem Jagiellonów i Lubomirskich, e - loch więzienny, kiedyś stała tu wieża, f i g - izby zamkowe, h - dziedziniec zamku górnego, i - studnia, j - katownia ze zrekonstruowaną izbą tortur, k - dawne komnaty zamkowe obecnie niesklepione, l - pokoje służby zamkowej, m - pomieszczenia gospodarcze, n - położenie cylindrycznej wieży zachowanej w szczątkach Źródło: Leksykon Zamków w Polsce, L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Arkady 2002
+ własne dodatki
Rekonstrukcja zamku średniowiecznego w Dobczycach - widok z murów miejskich autorstwa Tadeusza Bochni Rekonstrukcja zamku Dobczyce z XVII wieku wisząca w jednej z sal
Najstarsza część zamku górnego w południowej części wzgórza pochodzi z I połowy XIII w. Była to murowana strażnica chroniąca komorę celną na szlaku do Węgier. Z tego okresu pochodzi odnaleziony piec hutniczy i wyroby płatnerzy oraz prawdopodobnie resztki cylindrycznej wieży odkrytej przez archeologów. Na ślady jeszcze starszej palisady natrafił Gabriel Leńczyk, co świadczy, iż drewniana warownia stała tu już za pierwszych Piastów. Wg legendy wzniósł ją jeden z wojów Mieszka I - Dobek, który wraz z synami przybył w te strony.
Widok dawnych Dobczyc w rekonstrukcji 3D autorstwa Tadeusza Bochni
1225 r. - w książce "Dzikowy Skarb", polski pisarz historyczny Karol Bunsch wspomina o notatce z tego roku, w której czytamy, że wdowa po wójcie w osadzie Dobschicze ubiegała się o mieszkanie w zamku, a rok później biskup Iwo Odrowąż wybudował tu kościół 1311 r. - na zamku przebywał król Władysław Łokietek 1362 r. - wzmianka o dobczyckim zamku w dokumentach. W tym okresie, za Kazimierza Wielkiego został on rozbudowany, być może już wtedy powstał zamek dolny. Także miasto otoczono murem, który zastąpił dotychczasową palisadę lata 1378-1417 - najstarszymi dzierżawcami starostwa dobczyckiego byli: kupiec krakowski, bankier i zaufany Kazimierza Wielkiego - Mikołaj Wierzynek później podkanclerzy i starosta krakowski - Klemens z Moskorzewa 1390 r. - król Władysław Jagiełło nakazał konserwację warowni, przekazując na ten cel dochody z żup wielickich 1398 r. - w zamku Dobczyce przebywał król Władysław Jagiełło z żona Jadwigą, co zostało upamiętnione herbem Jagiellonów przed wejściem do kaplicy od 1417 r. - mimo że syn Klemensa z Moskorzewa - Marcin powinien odziedziczyć starostwo to ze względu na "niegodziwe wybryki i zuchwalstwa" wyrokiem sądu królewskiego pozbawiono go dzierżawy (m.in. w 1411 r. napadł i złupił Dobczyce) . Następnymi dzierżawcami zamku byli: Zbigniew z Brzezia, Mikołaj z Brzezia, Piotr z Kamieńca, Stanisław Lanckoroński, Stanisław Czerny z Witowic, Hieronim Bużeński, kolejny Piotr z Kamieńca, Seweryn Boner.
1585 r. - król Stefan Batory, potrzebując gotówki, przekazał Dobczyce za pokaźną sumę Sebastianowi Lubomirskiemu co rozpoczęło okres świetności zamku. Rozbudowano zamek dolny i przeprowadzono przebudowę całości w renesansową rezydencję I poł. XVII w. - starostą był Stanisław Lubomirski, który po rozbudowie zamku w Wiśniczu, przebywał głównie tam, jednak w Dobczycach rezydowała jego żona Zofia z Ostrogskich. Tu wychowywała dzieci. W zamku kazała m.in. wykuć studnię, wybudować kaplicę oraz wzbogacić wieżę o zegary 1611 r. - w zamku odbyło się huczne wesele Barbary Lubomirskiej i Jana Zebrzydowskiego, starosty lanckorońskiego 1649 r. - po Lubomirskich, Dobczyce na prawie 100 lat przejął ród Jordanów. Najpierw podkomorzy krakowski Michał Jordan (przeprowadził on odbudowę murów zamkowych), później kasztelan wojnicki i bracławski - Franciszek i jego syn Michał Jordan 1655 r. - w czasie "potopu" zamek został najechany przez Szwedów. 2 lata później zaatakowały go oddziały siedmiogrodzkie Jerzego Rakoczego idące z pomocą Szwedom. Mimo to zamek nie ucierpiał aż tak bardzo jak inne polskie warownie
1702 r. - ponowny najazd Szwedów doprowadził miasto do upadku. Zamek także pozostawili w opłakanym stanie, choć nadal był zamieszkiwany przez kolejnych starostów Andrzeja Moszyńskiego i Walentego Dobrzyńskiego 1782 r. - zamek został opuszczony lata 1830-1834 - z rozebranych murów dobczyckiego zamku postawiono nieopodal stojący do dziś kościół, oraz domy pod Górą Zamkową. Cegły i kamienie z zamku zawędrowały aż do Krakowa, gdzie były wykorzystywane przy budowie Wałów Wiślanych. Ruiny zostały całkowicie zagruzowane, zarośnięte roślinnością i powoli znikały z powierzchni ziemi. Później miejscowa ludność traktowała ten teren jako pastwisko XIX w. - przy zamku działał kamieniołom. W wyniku jego pracy osunęła się zachodnia część zamku dolnego 1900 r. - Grono Konserwatorów Galicji Zachodniej doprowadziło do objęcia ochroną ruin w Dobczycach, a rok później rozpoczęto prace archeologiczne i zabezpieczające 7.11.1960 r. - odgruzowywanie zamku i kolejne prace archeologiczne. Ogromne zasługi dla odsłonięcia dawnej warowni miał miejscowy nauczyciel Władysław Kowalski, który został później kustoszem zamkowego muzeum 1964 r. - otworzono muzeum 11.12.1977 - zamek odwiedził kardynał Karol Wojtyła, późniejszy papież i święty 2014 r. - zakończono prace związane z podwyższeniem murów zamkowych oraz odbudowie pomieszczeń na piętrze skrzydła wschodniego, przy bramie wjazdowej. W tym celu zlikwidowano zadaszenie tego skrzydła i wieży na tzw. dach pogrążony, który nie jest widoczny z zewnątrz. Po drodze do zamku można już również zwiedzić fragment wyremontowanych miejskich murów obronnych 2021 r. - przy zamku oddano do użytku ścieżkę widokową wzdłuż murów miejskich 2022 r. - wykonano kładkę pieszo-rowerową łączącą zamek z zaporą Ruiny murów obronnych zamku Dobczyce, przy których dzieci pasą kozę. Zdjęcie z okresu międzywojennego z Ilustrowanego Kuriera Codziennego
ADRES I KONTAKT
Zamek królewski w Dobczycach - ul. Stare Miasto, Dobczyce
tel. +48 518 825 830
CZAS Z centrum miasta idzie się ok. 10 minut. Oglądnięcie zamku zajmuje ok. 40 minut. + skansen ok. 30 min WSTĘP Płatny i czynny tylko w miesiącach kwiecień - październik. Godziny otwarcia w ścisłym sezonie: 10-19, w październiku do 16. Bilet normalny 10 zł, ulgowy 8 zł, rodzinny 25 zł. Płatność tylko gotówką. Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zamku/dworu: Zamek w Dobczycach Ruiny murów obronnych zamku. Zdjęcie z okresu 1918 - 1932 r. z Ilustrowanego Kuriera Codziennego
Centralna część woj. małopolskiego. 12 km na południe od Wieliczki, 13 km na wschód od Myślenic. Zobacz na mapie.
Pociągiem najbliżej można dojechać do Krakowa lub Wieliczki. Dobczyce mają dogodne połączenie autobusowe z okolicznymi miastami: Krakowem, Myślenicami, Wieliczką, jest także dużo przewoźników prywatnych. Do zamku prowadzi droga pod górę z centrum miasta, koło siedziby straży pożarnej. Patrząc od północy w prawo. Jadąc samochodem należy zaparkować w centrum ponieważ droga ta posiada zakaz wjazdu. Po kilku minutach skręcamy z niej w prawo na schody, mijamy cmentarz, kościół, skansen i dochodzimy do zamku. Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N49.87698333°, E20.08500278° format DM (stopnie, minuty): 49° 52.6189998'N, 20° 5.1001668'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 49° 52' 37.14''N, 20° 05' 06.01''E wypożyczalnia samochodów kraków
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce Kaczyńscy Izabela i Tomasz - Polska - najciekawsze zamki Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce Kornecki Marian - Zamki i dwory obronne ziemi krakowskiej Kowalski Władysław - Dobczyce Marszałek Juliusz - Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach Sypek Robert - Zamki i obiekty warowne Jury Krak.-Częst. Trzej mężczyźni w ruinach murów obronnych zamku Dobczyce. Zdjęcie z okresu międzywojennego z Ilustrowanego Kuriera Codziennego
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Model 3D Dobczyc z okresu średniowiecza wykonany przez Tadeusza Bochnię Zamek Dobczyce z drona 2022
Dobczyce - Biuro Zakwaterowań, ul. Podgórska 1, tel. (012) 271 11 76 Dobczyce - Dom Wycieczkowy PODGÓRZE, ul. Szkolna 20 b, tel. (012) 271 10 71 Dobczyce - Dom Wycieczkowy TKKF, ul. Podgórska 2, tel. (012) 271 10 41 Dobczyce - Internat ZSR, ul. Górska 31, tel. (012) 271 01 00, 271 12 10 Dobczyce - Ośrodek Sportu i Rekreacji DOBEK, ul. Turystyczna 1, tel. (012) 271 14 39 Dobczyce - Ośrodek Wypoczynkowy MPWiK, ul. Góra Jałowcowa, tel. (012) 278 17 07 Dobczyce - Hotel "Nowa Gawęda", Brzączowice 270, tel. (012) 272 39 24 Dobczyce - Agroturystyka Stefania Cygan, ul. Mostowa 10a, tel. (012) 271 11 31 Dobczyce - Agroturystyka Jan Nowak, ul. Jałowcowa 22a, tel. (012) 271 12 24 Dobczyce - Agroturystyka Danuta Głuś, ul. Kasztelana Dobka 9, tel. (012) 271 20 03 Dobczyce - Camping CAPITOL, ul. Mostowa 1a, tel. (012) 271 14 39
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
Powrót do strony startowej
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę