OstrężnikZamek średniowieczny
Możesz ocenić:
Ostrężnik (woj. śląskie) - Zamek średniowieczny (zniszczony)
 Rezerwat
Od 1960 r. zamek Ostrężnik i pobliskie tereny tworzą rezerwat leśny pod ścisłą ochroną. Znajduje się tutaj m.in. stanowisko bardzo rzadkiej kokoryczki wątłej, występuje kilkanaście gatunków ssaków, w tym liczne borsuki oraz ok. 50 gatunków ptaków, 500 motyli i 2000 chrząszczy! |
Kompletnie zrujnowany zagadkowy zamek, o którym nie ma żadnych informacji w kronikach. Znajduje się w lesie na wzgórzu ze skałą. Z zamkiem sąsiaduje inna wapienna skała z jaskinią, która łączyła się z nim korytarzami. W ogóle podziemnych korytarzy było tu więcej, ale zostały już zasypane. Obiekt składał się kiedyś z zamku górnego i dolnego (z jednym lub dwoma podzamczami (majdanami gospodarczymi) oddzielonego głęboką nawodnioną fosą. Zamek dolny otoczony był wałami z palisadą. Prowadziły przez nie prawdopodobnie dwa wjazdy do zamku dolnego od strony płd.-wsch. i płd.zach.
Zamek górny z budynkiem mieszkalnym otoczony był murem i posiadał na pewno jedną wieżę od południa wysuniętą poza lico murów o wymiarach 6x9 m. Sporną kwestią jest czy była to wieża bramna czy tylko obronna. Istnienie pod nią zasypanych podziemi może sugerować, że raczej nie była bramną. Druga wieża mogła być dostawiona do budynku mieszkalnego.
Obecnie jedyne co pozostało z warowni ostrężnickiej to skała na której był zbudowany zamek górny oraz niskie mury, pozostałości wieży, budynku mieszkalnego i muru obwodowego. Niegdyś jego obwód wynosił 144 m. Grubość murów waha się między 1,6 do 2,2 m. Poza tym są jeszcze drzwi do zakrystii kościoła w Złotym Potoku, które wg podań pochodzą z zamku. Współczesne badania archeologiczne doprowadziły do okrycia sterty kamienia wapiennego przygotowanego do budowy (stąd teza o niedokończonym zamku) a główne znaleziska pochodziły z okresu Cesarstwa Rzymskiego (monety). Tak więc, dzięki swojej tajemniczości, jest to bardzo ciekawe miejsce.
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego zamku Ostrężnik
Plan zamku Ostrężnik wg B. Guerquina. A - dziedziniec. B - budynek zamku górnego z najgrubszymi murami, C - czworoboczna baszta wysunięta przed lico murów, D - podzamcze otoczone wałami, E - zachowane do dziś obwałowania, F - prawdopodobne wejście na podzamcze
Rekonstrukcja wg M. Szelerewicza. Czworoboczna wieża jest tu wieżą bramną, a przy budynku mieszkalnym znajduje się druga wieża obronna
Rekonstrukcja zamku Ostrężnik wg B. Drejewicza. Czworoboczna wieża jest tu tylko wieżą obronną Źródło: Zamki i obiekty warowne Jury Krak.-Częst., Robert Sypek, Agencja Wydawnicza CB
| Historia, wydarzenia | |
Praktycznie nic nie wiadomo o zamku ostrężnickim. Przypuszcza się, że zbudowano go w końcu XIV wieku. Jedyna wzmianka historyczna pochodzi z rejestrów częstochowskich, gdzie jest napisane, iż w Ostrężniku stoi "rudera wieży czy zamku". Nie wiadomo nawet czy budowla w ogóle została dokończona i była zamieszkiwana. Istnieje hipoteza, że król Kazimierz Wielki zaniechał jego budowy ze względu na inne okoliczne zamki i strażnice - kolejny nie był już potrzebny. Chociaż nie było tu prowadzonych żadnych badań archeologicznych stwierdzono, iż zajmował bardzo duży obszar - zamek górny 1500 m2, natomiast dolny 7200 m2. Mury miały grubość aż 2 m. Dziwne więc byłoby gdyby obiekt budowany z takim rozmachem i usytuowany w ważnym miejscu strategicznym uznano nagle za zbędny. Inna hipoteza mówi o rycerskiej warowni zbudowanej przez rycerza Wojciecha z Potoka herbu Jelita, który wymieniany jest jako dworzanin księcia Władysława Opolczyka i właściciel okolicy w 1386 roku. Parał się on rozbójnictwem - napadł na kupców podróżujących szlakiem do Gdańsk - Kalisz - Kraków. W takim przypadku warownia mogła zostać zniszczona już w 1391 przez wojska Władysława Jagiełły zwalczającego wrogo do Polski nastawionego Opolczyka. Następnie ziemie te zostały przekazane przez Jagiełłę Janowi ze Szczekocin herbu Odrowąż, który nie zajmował się w ogóle zamkiem i tak popadał on w całkowitą ruinę.
Być może znajdowało się tu jeszcze nielegalne więzienie lub ponownie siedziba rozbójników. Dziś pozostają tylko przypuszczenia.
Miejscowe podania mówią, iż Ostrężnik przez długi okres czasu był siedzibą zbójników, a w podziemiach zakopane są ich łupy. Przy ich podziale doszło bowiem do kłótni i zbóje wymordowali się nawzajem. Inne legendy opowiadają o tajnym więzieniu w Ostrężniku, w którym trzymano bezprawnie wielu możnowładców. Podobno w podziemiach leży wiele szkieletów więzionych tu osób. Niektórzy opowiadają, że po zmroku można ujrzeć białą zjawę przechodzącą od zamku górnego do jaskini ostrężnickiej.
Inny skarb pochodzi z XIX w. Podobno w czasie powstania styczniowego w 1863 r. po przegraniu bitwy pod Śmiertelnym Dębem (oddalonym o 10 km od zamku), powstańcy ukryli tutaj dokumenty i skarb powstańczy. Nikomu nie udało się ich odnaleźć.
Zamek w Ostrężniku jest jakoby połączony podziemnymi korytarzami z warownią w Olsztynie.
Odrębne legendy związane są z jaskinią Ostrężnicką. Jedna z nich mówi o chłopcu, który znalazł głęboko w jaskini skarb. Wcześniej nikt się tam nie zapuszczał, bo podobno skarbu pilnował sam diabeł. Wnętrze jaskini było wtedy zagrodzone masywnymi wrotami, które zatrzasnęły się nagle za wychodzącego chłopcem i przycięły mu piętę. Od niego ma wywodzić się miejscowa rodzina Piętaków.
ADRES I KONTAKT
brak
CZAS
Z głównej drogi idzie się ok. 5 minut. Oglądnięcie ruin i ich otoczenia trwa ok. 20 minut.
WSTĘP
Wolny.
Północna Jura Krakowsko-Częstochowska, niedaleko Żarek. Zobacz na mapie Jury lub woj. śląskiego.
Choć zamek jest blisko drogi to miejscowość nie jest oznaczona, łatwo ją przeoczyć. Obok zamku znajdują się: bar, mały mostek i słup z oznaczeniami szlaków. Tam też należy zaparkować samochód.
Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.67485920716°, E19.40070069145°
format DM (stopnie, minuty): 50° 40.4915524296'N, 19° 24.042041487'E
format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 40' 29.49''N, 19° 24' 02.52''E
Fidura Jolanta - Zamki i inne warownie wyżyny krakowsko-częstochowskiej
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
Kornecki Marian - Zamki i dwory obronne ziemi krakowskiej
Sypek Robert - Zamki i obiekty warowne Jury Krak.-Częst.
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
|
|
brak
Fidura Jolanta - Zamki i inne warownie wyżyny krakowsko-częstochowskiej
