ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) | |||||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Pasłęk (woj. warmińśko-mazurskie) - Średniowieczny zamek krzyżacki
Zamek pasłęcki stoi w północno wschodniej części miasta, na cyplu skarpowym wchodzącym w dolinę rzeki Wąskiej.
Przez długi czas warownia miała postać czworobocznej budowli z 2 skrzydłami połączonymi basztą. Obwód zamykał mur kurtynowy. Druga linia murów połączona była z fortyfikacjami miejskimi. Dopiero od końca XVI wieku istnieje trzecie skrzydło od zachodu z drugą basztą. Obecny wygląd zamku tylko kształtem przypomina budowlę z tego okresu. Jest w sporej części otynkowany i pozbawiony cech stylowych. Ma postać trójskrzydłowego założenia z prostokątnym dziedzińcem otwartym od południa. Składa się z najstarszego (jedyna elewacja w cegle) trzykondygnacyjnego skrzydła północnego oraz dwóch bocznych z okrągłymi basztami. Obie baszty mają 4 kondygnacje i dachy stożkowe pokryte dachówką, lecz zachodnia jest nieco niższa i szersza. Patrząc z zewnątrz można gdzieniegdzie zobaczyć jeszcze fragmenty zamurowanych otworów strzelniczych oraz wyeksponowany przy odbudowie zabytku fragment gotyckiej polichromii na elewacji. Dawny układ wnętrz zamku zachował się jedynie w obecnej części piwnicznej, gdzie znajdują się 3 pomieszczenia. Największe jest środkowe ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym, boczne również posiadają sklepienia krzyżowo-żebrowe, a także kolebkowe. W skrzydłach bocznych praktycznie nie przetrwały zabytkowe elementy, ale w części zachodniej odtworzono izbę ze sklepieniem krzyżowym wspartym na trzech granitowych filarach - dwóch oryginalnych i jednym zrekonstruowanym. Należy pamiętać, że dzisiejszy poziom piwniczny budynku północnego to dawny parter zamku, ponieważ poziom dziedzińca podniesiono aż o 3 metry. Do pierwotnych piwnic jak na razie nie udało się dotrzeć, stąd różne legendy o ukrytych pod zamkiem skarbach. Pierwotne 1. piętro (czyli obecny parter) miało charakter reprezentacyjny, mieściło kaplicę, refektarz i izby urzędnicze. Najwyższa kondygnacja przeznaczona była na magazyny i funkcje obronne. Niestety, do środka zabytku turyście trudno się dostać, bo choć obiekt jest użytkowany przez różne instytucje (Rada Miejska, Biblioteka Publiczna, Pasłęcki Ośrodek Kultury, kino), to późnym popołudniem wszystkie drzwi były już zamknięte. Zamek posiadał fosę od strony miasta, czyli południa i zachodu. Tylko stąd był dostępny i tam też ulokowane było przedzamcze. Dziś nie ma po nich śladu. Gruzem z rozebranych murów zasypano bowiem fosy. Skarpa i miejskie mury obwodowe zapewniały bezpieczeństwo z pozostałych stron. Dziś jedynie od północy wciąż zachowany jest mur miejski. Zamek w Pasłęku na przedwojennej pocztówce
Zamek i kościół św. Bartłomieja w Pasłęku na pocztówce z 1935 r.
Plan Pasłęka z 1658 roku (wg Sadowski 1930) i ok. 1700 roku (wg Helwig 1987) Plan Pasłęka z początku XX wieku wg C. Steinbrechta z oznaczeniem najważniejszych budowli. 1 - zamek, 2 - kościół św. Bartłomieja, 3 - ratusz. 4 - kościół ewangelicki św. Jerzego Plan przyziemia zamku w Pasłęku wg C. Steinbrechta, czyli obecnie piwnic Pasłęk z górującym zamkiem w XVII/XVIII wieku wg rysunku rekonstrukcyjnego J. Salma Źródło: Zamki krzyżackie w Polsce, M. Haftka, Malbork - Płock 1999
Pierwotny zameczek drewniany Krzyżacy wznieśli w II poł. XIII wieku na miejscu grodu plemion pruskich o nazwie Pazulak. W I poł. XIV wieku zastąpiono go murowaną warownią.
Panorama Pasłęka z lat 1627-1628 wg. A. Boota. Po prawej widać zamek.
lata 1297 r. - przy drewnianej warowni powstało miasto Hollant (później pisane Holland lub Hollandt, a w końcu Preussisch Holland), ponieważ zamieszkali w nim osadnicy z Holandii. Zamkiem zarządzał komtur domowy pełniący funkcję zastępcy komtura Elbląga lata 1320-1339 - budowa murowanej warowni. Zarządzał nią prokurator podlegający komturowi z Elbląga. Z najnowszych badań wiadomo, że początkowo obejmowała ona jedno trzykondygnacyjne skrzydło północne (dzisiejszy człon środkowy) o wymiarach 11,6 x 50,6 metrów z drewnianym gankiem na dziedzińcu zapewniającym komunikację między kondygnacjami koniec XIV w. - wzniesiono skrzydło wschodnie budowli z basztą od płn.-wsch. Do obu budynków zamkowych dobudowano murowane krużganki. Czworoboczne założenie zamykały mury obwodowe z basztami, których jeszcze nie zlokalizowano. Brama znajdowała się od południowego wschodu 1414 r. - nieudane próby zdobycia zamku Pasłęk przez oddziały polsko-litewskie 1517 r. - ze względu na nadgraniczne położenie zamek w Pasłęku stał się główną kwaterą krzyżacką. Przebywał tu ostatni wielki mistrz zakonu krzyżackiego przed sekularyzacją Albrecht Hohenzollern. Stąd planowano atak na Elbląg. 1454 r. - propolscy mieszczanie wymogli poddanie na krzyżackiej załodze warowni. Zamek stał się siedzibą samodzielnego komturstwa po przejęciu przez Polskę Elbląga 1521 r. - zamek uległ częściowemu zniszczeniu i dewastacji podczas wojny polsko - krzyżackiej. Całkowicie rozebrano mury obwodowe 1525 r. - po sekularyzacji zakonu krzyżackiego Pasłęk stał się częścią Prus Książęcych 1543 r. - wielki pożar strawił zamek pasłęcki po 1550 r. - Albrecht Hohenzollern nakazał jego odbudowę, która trwała do lat 80-tych XVI stulecia. Pracami kierował architekt Krzysztof Romer z Królewca, a potem Dawid Romer. Dobudowano wtedy skrzydło zachodnie z basztą płn.-zachodnią. Budowla zyskała wygląd nowoczesnej rezydencji renesansowej pocz. XVII w. - poprawiono fortyfikacje zamku stawiając z trzech stron ziemne bastiony
1627 r. - Pasłęk zajęli Szwedzi. Stacjonował tu sam król Gustaw Adolf 1653 r. - w zamku prowadzono rokowania polsko-szwedzkie, zakończone traktatem w Sztumskiej Wsi 1655 r. - podczas potopu elektor brandenburski i władca Prus Książęcych Fryderyk Wilhelm oddał warownię pasłęcką królowi szwedzkiemu Karolowi Gustawowi. Ten uczynił ją swoją siedzibą i kierował stąd wojskami szwedzkimi, m.in. operacją okrążenia Królewca. Gdy dotarły wieści o narodzinach syna Karola XI wyprawił w Pasłęku wielką ucztę. Parę miesięcy później Karol Gustaw wraz z elektorem brandenburskim i słynnym zdrajcą księciem Bogusławem Radziwiłłem uzgadniali tu plan zajęcia Polski 1659 r. - Szwedzi bez skutku próbowali zdobyć Pasłęk. Zamek uległ poważnej dewastacji XVIII w. - kolejne wojny szwedzkie, napoleońskie nie omijały Pasłęka. Zamek przestał odgrywać istotną rolę. Urządzono w nim koszary wojskowe, magazyny, szkołę, teatr, szpital, mieszkania urzędnicze. przełom XIX i XX w. - zamek w Pasłęku zaadaptowano na więzienie. Zmiany funkcji i przebudowy praktycznie całkowicie zatarły ślady architektury gotyckiej 1925 r. - po likwidacji więzienia dawna warownia stała się sądem. 1945 r. - działania wojenne sprawiły, że z warowni pozostały tylko sterczące wypalone mury lata 60 XX w. - odbudowa zabytku na cele kulturalne. Rekonstrukcja sali w skrzydle zachodnim ze sklepieniem krzyżowym i wyeksponowanie fragmentu gotyckiej polichromii na elewacji 1983 r. - przeprowadzono prace archeologiczne 1998 r. - w zamku rozpoczęto prace poszukiwawcze bursztynowego skarbu pod kierunkiem dr Jacek Przeniosło, archeologa wsławionego odkryciem murów Kartaginy i dworku Jana Kochanowskiego w Czarnolesie. Odkryto m.in. fragment średniowiecznych murów, brukowaną ulicę w suchej fosie i przypuszczalnie fragment wieży z pierwotnego założenia zamkowego. Dotarto też do tunelu łączącego kościół z zamkiem, ale był on mocno zagruzowany Pasłęk w 1. połowie XVII w. od strony Bramy Młyńskiej na rycinie Ch. Hartknocha
Największe, gotyckie pomieszczenie na dawnym parterze zamku (obecnie piwnice) na rysunku C. Steinbrechta z 1919 r. Zrujnowany zamek w Pasłęku około roku 1960 Źródło: Zamki Śląskie, Bohdan Guerquin, Warszawa 1957
ADRES I KONTAKT
Zamek Krzyżacki - plac świętego Wojciecha 5, Pasłęk
tel. +48 55 248 30 55
(biblioteka),
+48 55 248 31 21
(ośrodek kultury)
CZAS Oglądnięcie z zewnątrz trwa ok. 15 minut. WSTĘP Do otoczenia zamku wolny, ale do środka w godzinach pracy poszczególnych instytucji. Wystawa historyczna (Izba Historyczna) prowadzona jest przez pracowników biblioteki. Obecnie czynna jest ona w godz.: poniedziałek, wtorek, czwartek i piatek: 8 - 16, środa 7 - 15, wstęp darmowy. Widok z zewnątrz na część miasta z zamkiem u na pocztówce z ok. 1920 r.
Północno-zachodnia część woj. warmińsko-mazurskiego. 15 km na południowy-wschód od Elbląga, 55 km na północny-zachód od Ostródy. Zobacz na mapie.
Zamku nie widać z daleka, ale wystarczy kierować się w stronę jedynego kościoła w obrębie murów miejskich. Zabytek stoi za nim. Samochodem można podjechać pod sam budynek. Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N54.06678°, E19.659128° format DM (stopnie, minuty): 54° 4.0068'N, 19° 39.54768'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 54° 04' 00.41''N, 19° 39' 32.86''E wypożyczalnia samochodów kraków Przedwojenna pocztówka z widokiem miasta z zamkiem
Czubiel Lucjan - Zamki Warmii i Mazur Haftka Mieczysław - Zamki krzyżackie w Polsce. Szkice z dziejów Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce Kaczyńscy Izabela i Tomasz - Polska - najciekawsze zamki Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce Rodzewicz W., Włodarski J. - Pasłęk - spotkania z historią i legendą Rogiński Ryszard - Zamki i twierdze w Polsce - historia i legendy Przedwojenna pocztówka ukazująca młyn pod zamkiem
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zamek w Pasłęku z drona
Pasłęk - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji ul. Kraszewskiego 2, tel. (055) 649 49 49 Pasłęk - Hotel "Warmianka", ul. Westerplatte 8, tel. (055) 248 31 19, 248 29 64 Dawidy - Dom Gościnny, gsm 602 317 969
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
Powrót do strony startowej
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę